Znajdziemy je w samochodach, motocyklach i rowerach, choć powoli przechodzą do lamusa. Jak działają hamulce bębnowe w rowerze i czy warto się nimi zainteresować?
Temat hamulców chodzi za mną od jakiegoś czasu. Choćby z tego powodu, że czeka mnie wymiana i regulacja klocków w trekingu. Nie jest to czynność, za którą szczególnie przepadam. Dlatego podszedłem do tematu po blogersku, czyli zamiast przy hamulcach robić, postanowiłem o nich napisać :-)
W nowym mini cyklu przybliżymy wam rodzaje hamulców stosowane w rowerach miejskich. Poznamy zasadę działania, mocne i słabe strony oraz sprawdzimy, za czym warto rozglądać się kupując rower. Na pierwszy ogień idą hamulce, w które był wyposażony mój pierwszy mieszczuch z prawdziwego zdarzenia.
Jak działa hamulec bębnowy i skąd się wziął w rowerze?
W historii motoryzacji konstruktorzy samochodów i motocykli często czerpali z rozwiązań stosowanych w rowerach. Tak było choćby z oponami pneumatycznymi. W przypadku hamulców bębnowych było odwrotnie.
To rozwiązanie po raz pierwszy zastosował Maybach w automobilu z 1900 r. i ze zmianami stosuje się je do dziś. Przeważnie hamulce bębnowe montowane są w tylnych kołach (z przodu używa się hamulców tarczowych) w autach małej i średniej wielkości.
Gdy kierowca naciska pedał, dwie szczęki hamulcowe rozwierają się i od środka trą o bęben obracający się wraz z kołem. Po zdjęciu nogi z hamulca sprężyny odwodzą szczęki od powierzchni bębna i można jechać dalej. Oto cała filozofia. Wygląda to mniej więcej tak:
W rowerze hamowanie odbywa się na podobnej zasadzie z kilkoma drobnymi różnicami. Po pierwsze, w aucie bęben hamulcowy to osobna część, w rowerach jest zintegrowany z piastą.
Kolejna różnica to mechanizm przenoszący siłę hamowania. W samochodach mamy układ hydrauliczny, w rowerze – mechaniczny. Naciskając klamkę przy kierownicy ciągniemy za linkę, której koniec jest przymocowany do dźwigni przy hamulcu. Dźwignia porusza rozchylaczem, ten rozpiera szczęki, które zaczynają trzeć o wnętrze piasty. W efekcie rower zwalnia.
W jakich rowerach znajdziemy hamulce bębnowe?
Najczęściej – w starych. Hamulce bębnowe były często stosowane w klasycznych rowerach miejskich, tych rodem z Holandii i Danii. Piszę w czasie przeszłym, bo dziś „bębny” są wypierane przez hamulce rolkowe, którym poświęcimy jeden z kolejnych odcinków cyklu.
Hamulce bębnowe montowano też w pojazdach typu velocar i rowerach transportowych. Oprócz hamowania podczas jazdy, pełniły jeszcze jedną ciekawą funkcję. Niektóre rowery cargo, podobnie jak samochody, miały hamulec postojowy. Po zaciągnięciu i zablokowaniu dźwigni załadowany rower można było zostawić bez obaw, że sam odjedzie.
Słabe i mocne strony „bębnów”
Hamulce bębnowe nie przez przypadek montowano w rowerach holenderskich. Szczęki i reszta mechanizmu jest ukryta wewnątrz piasty. Dzięki temu hamulce bębnowe są odporne na czynniki atmosferyczne, co ma niebagatelne znaczenie w deszczowym Amsterdamie.
Kolejna zaleta to bezobsługowość i to przez długi czas. Hamulce bębnowe w rowerze miejskim po właściwym wyregulowaniu po prostu działają. Okładzina szczęk hamulcowych zużywa się powoli i nie wymaga wymiany przez długi czas. Tyle zalet. Jakie są minusy hamulców bębnowych?
Pierwszą wadę widać na zdjęciach powyżej – taki hamulec to całkiem sporo żelastwa, które swoje waży. Przykładowo piasta Sturmey Archer SBF z hamulcem bębnowym ma masę 880 gramów. Kosztuje około 200 zł, a komplet nowych to szczęk wydatek rzędu 90 zł. To sporo w porównaniu choćby z hamulcami V-brake. Mimo to właściciele starych holendrów powinni się ucieszyć. Mimo, że od bębnów się odchodzi, części zamienne i całe piasty z hamulcami nadal są dostępne.
Pewna niedogodność to sposób mocowania hamulców. Wymagają one bowiem specjalnego uchwytu po wewnętrznej stronie widelca, w którym umieszcza się ramię hamulca. Można to jednak obejść stosując metalową obejmę zaciskową. Nieco więcej roboty jest też przy zdejmowaniu koła. Żeby to zrobić, trzeba najpierw rozłączyć hamulec, czyli poluzować i odpiąć linkę hamulcową.
Na koniec zostawiłem najważniejsze, czyli siłę hamowania. Miałem do czynienia tylko z używanymi hamulcami bębnowymi i nie należały one do najmocniejszych. Podobne opinie spotkałem z resztą w sieci. Warto jednak pamiętać, że rowery miejskie jeżdżą wolniej niż maszyny sportowe i takie „spowalniacze” przeważnie wystarczają przy codziennej jeździe.
Jestem ciekaw waszych doświadczeń z „bębnami”, szczególnie gdy ktoś miał okazję testować rower z nowymi hamulcami tego typu. Dajcie znać w komentarzach, jak oceniacie siłę hamowania.